Dlaczego warto wykonać badania gruntu działki budowlanej - 5 przykładów

Kupując działkę budowlaną, zwykle nie zwracamy uwagi na to co dzieje się pod powierzchnią terenu. Ważniejsze wydają się inne, widoczne gołym okien, czynniki. Niestety jest to jeden z podstawowych błędów popełnianych przez początkujących inwestorów. Jak wynika z naszej praktyki projektowej, pod ziemią może czyhać wiele niespodzianek. Mogą one w znaczący sposób wpłynąć na kształt i koszty projektowanego domu, czasami całkowicie uniemożliwiając realizację.

Dlatego przed zakupem działki i budową domu warto zlecić wykonanie opinii geotechnicznej. Jej opracowaniem zajmują się uprawnieni geolodzy. Dokumentacja bazuje na kilku odwiertach, które wykonuje się w terenie, oraz zasobach archiwalnych i opiniach górniczych. Cena usługi jest niewielka w stosunku do całej inwestycji, a może uchronić przed zakupem przysłowiowego 'kota w worku'.

Poniżej 5 przypadków, nad którymi mieliśmy okazję pracować:

1. Osuwisko

Problem:
Na terenie pochyłej działki stwierdzono widoczną niszę osuwiska, jęzor osuwiskowy oraz koluwium. Dodatkowo, co zwykle powiązane jest z terenem osuwiskowym, wykazano występowanie wód gruntowych. To właśnie woda, infiltrując w zboczu, nadaje poślizg, który zwykle odbywa się na styku dwóch rodzajów warstw gruntu, prowadząc do przemieszczenia mas ziemnych. Dlatego projektowany budynek, nie powinien w sposób bezpośredni obciążać koluwium, gdyż może to doprowadzić do uaktywnienia osuwiska.

Procedury:
W związku z osuwiskiem, pomimo występowania gruntów rodzimych o dobrych parametrach nośnych, omawiany obszar charakteryzują skomplikowane warunki gruntowe. Dlatego należało dodatkowo wykonać i zatwierdzić decyzją administracyjną: projekt robót geologicznych, a później dokumentację geologiczno-inżynierską. Czas wykonania prac i uzyskania stosownych decyzji to około 3 miesięcy.

Rozwiązanie:
Na podstawie opracowań geologicznych, w ścisłej współpracy geologa, architekta i konstruktora wykonuje się projekt posadowienia budynku. Zaprojektowano posadowienie w sposób pośredni, za pomocą pali wierconych zbrojonych oraz płytę żelbetową stropową pod parterem opartą na belkach oczepowych. Wg kosztorysu inwestorskiego koszt takich ponadstandardowych prac to około 120 tys. zł. Dodatkowo jako zabezpieczenie przed infiltracją wody zaprojektowano drenaż, który umożliwia odprowadzenie wody napływającej w kierunku budynku. Przewidziano również odprowadzenie wody deszczowej z dachów do zbiornika retencyjnego. Ważną funkcję, pełni także odpowiednio dobrana roślinność, która dodatkowo zabezpiecza zbocze.

2. Płytka eksploatacja górnicza

Problem:
Na obszarze inwestycji stwierdzono występowanie zrobów płytkiej eksploatacji górniczej do 60 m głębokości, oraz w odległości 10 m zlokalizowany był kiedyś szyb górniczy. Teren inwestycji został zakwalifikowany do kategorii B 2.3. - teren przekształcony, przydatny do zabudowy warunkowo, deformacje nieciągłe o dużym stopniu zagrożenia.

Procedury:
Z uwagi na skomplikowaną sytuację geologiczno-górniczą, związaną z dawną płytką eksploatacją górniczą oraz możliwość wystąpienia deformacji nieciągłych, obiekt zaliczono do III kategorii geotechnicznej. W związku z tym należało dodatkowo wykonać i zatwierdzić decyzją administracyjną: projekt robót geologicznych, a później dokumentację geologiczno-inżynierską. Czas wykonania prac i uzyskania stosownych decyzji to około 3 miesięcy.

Rozwiązanie:
W wyniku badań geofizycznych elektrooporowych, wykonanych na terenie inwestycji, wydzielono strefy podwyższonych oporności, w obrębie których można się spodziewać zaburzeń w górotworze (pustki, spękania itd). Wydzielone anomalia znajdują się poza obszarem przeznaczonym pod zabudowę, lecz w ich obrębie można spodziewać się zwiększonych osiadań terenu. W związku z tym zaprojektowano posadowienie bezpośrednie na żelbetowych ławach fundamentowych, na których oparto żelbetowe ściany fundamentowe tworzące sztywne ramy podpierające cały budynek. Dodatkowo zastosowano krzyżowe ściągi fundamentowe.

3. Grunt nasypowy niekontrolowany

Problem:
Na obszarze inwestycji stwierdzono podłoże w postaci nasypów niekontrolowanych, złożonych z odpadów pogórniczych nawiezionych w celu wyrównania powierzchni terenu, w ramach rekultywacji osadników szlamów. Miąższość gruntów nasypowych dochodzi do 16 m głębokości. Dodatkowo stwierdzono dość wysoki poziom wód gruntowych.

Procedury:
Ze względu na złożone warunki gruntowe oraz konstrukcję budynku, obiekt zakwalifikowano do II kategorii geotechnicznej. W związku z tym należało dodatkowo wykonać i zatwierdzić decyzją administracyjną: projekt robót geologicznych, a później dokumentację geologiczno-inżynierską. Czas wykonania prac i uzyskania stosownych decyzji to około 3 miesięcy.

Rozwiązanie:
Przewidziano płytkie fundamentowanie bezpośrednie z jednoczesną wymianą i wzmocnieniem podłoża gruntowego. Budynek posadowiono na żelbetowej płycie fundamentowej. Wymianę gruntu i jego wzmocnienie wykonano do głębokości 1 m poniżej płyty. Zastosowano tak zwany 'materac' składający się z geowłókniny, kruszywa grubookruchowego i geosiatki, przysypany podsypką piaskową zagęszczoną.

4. Szkody górnicze

Problem:
Na terenie inwestycji stwierdzono drugą kategorię deformacji terenu górniczego. Wstrząsy górotworu spowodowane działalnością górniczą mogą generować drgania o przyśpieszeniu do 200mm/s².

Procedury:
Pomimo występowania szkód górniczych, stwierdzono dobre właściwości podłoża gruntowego, dlatego przedmiotowy obiekt zaliczono do I kategorii geotechnicznej. W związku z tym nie były konieczne dodatkowe opracowania geologiczne. Wystąpiono jedynie do Okręgowego Urzędu Górniczego o uzgodnienie warunków możliwej zabudowy.

Rozwiązanie:
W budynku przewidziano ponadstandardowe zabezpieczenia w postaci: ław fundamentowych wykonywanych w szalunku, dodatkowych ściągów w poziomie fundamentów, beton podkładowy zacierany na gładko, podsypkę piaskową o gr. 30cm pod betonem podkładowym, zbrojenie uwzględniające wpływy deformacji terenu, dodatkowe rdzenie żelbetowe w ścianach. Wymienione zabezpieczenia, wg kosztorysu inwestorskiego, wyceniono na około 50 tys. zł. W tym przypadku można ubiegać się o zwrot poniesionych kosztów.

5. Wysoki poziom wód gruntowych

Problem:
Wysoki poziom wód gruntowych to dość powszechny przypadek. Zwierciadło wody może znajdować się nawet bezpośrednio pod powierzchnią terenu. Poziom wody jest często uzależniony od warunków atmosferycznych, częstotliwości opadów oraz nasiąkliwości i przepuszczalności poszczególnych warstw gruntu.

Procedury:
Pomimo wysokiego poziomu wód gruntowych, w przypadku stwierdzenia dobrych właściwości podłoża gruntowego, obiekt zalicza się do I kategorii geotechnicznej w prostych warunkach geologicznych. W związku z tym nie ma konieczności wykonywania dodatkowych opracowań.

Rozwiązanie:
W zależności od możliwości wynikających z przyjętej formy architektonicznej budynku, ukształtowania terenu, i dokładnego zbadania poziomów wód gruntowych, można przyjąć dwa sposoby posadowienia budynku. Pierwszy na tradycyjnych ławach fundamentowych, przy dużym wyniesieniu i obsypaniu budynku. Drugi wariant to płytkie posadowienie na żelbetowej płycie fundamentowej. Tutaj zwykle nie jest konieczne wynoszenie budynku ponad obecny teren. W przypadku wysokiego poziomu zwierciadła wód gruntowych odradza się realizację podpiwniczenia. Wiąże się z dużymi kosztami wykonania odpowiednich zabezpieczeń.